Lood is een scheikundig element met symbool Pb en atoomnummer 82. Het is een donkergrijs hoofdgroepmetaal.
Ontdekking
lood wordt sinds 5000-4500 v. Chr. gebruikt omdat het wijdverspreid op aarde voorkomt en eenvoudig kan worden bewerkt. Alchemisten dachten dat
lood het oudste metaal was en associeerden het met de planeet Saturnus. In het
romeinse rijk werden loden pijpen gebruikt om water te transporteren die in sommige gevallen 2000 jaar later nog steeds in gebruik zijn.
In de jaren 1980-90 ontstond het besef dat
lood schadelijk was voor het milieu met als gevolg dat het gebruik ervan aan banden werd gelegd. In autobrandstoffen werd
lood vervangen door andere stoffen en loden pijpleidingen werden vervangen door kunststof of
koper.
Het symbool van
lood Pb is afkomstig van de Latijnse naam Plumbum. Het Nederlandstalige
lood komt van het Angelsaksische (en ook Engelse) lead.
Toepassingen
Sinds het bekend worden van de schadelijkheid van
lood voor het milieu, is het gebruik ervan sterk teruggedrongen. Tot die tijd waren er legio toepassingen:
De hoge buigzaamheid maakt
lood geschikt om bij woningbouw kieren te dichten (loodslab). Van deze eigenschap wordt ook gebruik gemaakt in ramen van
glas en
lood, waarbij het stukje
glas in een loden vatting opgesloten zit en de loodstrippen aan elkaar gesoldeerd worden.
In oplaadbare batterijen en accu's wordt
lood als elektrode gebruikt.
In brandstoffen kan loodtetraethyl worden gebruikt als stabilisator. In de EU is dat sinds 1999 niet meer toegestaan.
lood kan worden toegepast in verf om het beter bestendig te maken tegen weersinvloeden. Sinds 1990 is dat in de EU niet meer toegestaan. Als pigment werd loodwit (loodoxide) veel toegepast.
Legering met
tin voor orgelpijpen.
Omdat
lood goede bescherming biedt tegen gammastraling worden loden omhulsels vaak gebruikt om radioactieve bronnen veilig te bewaren.
lood is een zacht, buigzaam en kneedbaar donker-blauw-grijs metaal dat bij kamertemperatuur een slechte geleider van elektriciteit is. Het is zeer corrosiebestendig, zelfs tegen geconcentreerde oplossingen van zwavelzuur. Door
lood te legeren met antimoon of andere metalen kan het harder worden gemaakt.
Bij 7,2 K wordt
lood een supergeleider.
Ongebonden
lood is vrij zeldzaam in de aardkorst. Veelal wordt het aangetroffen in ertsen die naast
lood ook
zink,
zilver en
koper bevatten. Het meest voorkomende loodhoudende mineraal is galena dat ruim 86%
lood bevat. Andere mineralen die als loodbron worden gebruik zijn cerussiet en angelsiet. Een andere - steeds belangrijker wordende - bron van
lood is de recycling van afgedankte loodhoudende materialen.